Sáng 14/12, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) đã họp với các thành viên Ban Chỉ đạo.

Tại cuộc họp, lãnh đạo Cục Cảnh sát Môi trường (Bộ Công an) cho biết nhiều khả năng số vụ vi phạm ATTP bị xử lý hình sự sẽ tăng mạnh từ năm 2018.

“Thực tế rất nhiều vụ vi phạm ATTP vừa qua nếu căn cứ theo Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2017 đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự để khởi tố. Vì vậy, chúng ta cần khẩn trương tuyên truyền cho các cá nhân, tổ chức, DN… để nắm rõ các quy định mới này”, vị này nói.

Nghiêm túc, quyết liệt nhưng phải siết hơn nữa

Theo báo cáo của Thường trực Ban Chỉ đạo, đến nay cả nước đã xây dựng thành công 744 mô hình điểm chuỗi cung ứng nông lâm thủy sản an toàn, trong đó có 379 chuỗi đã được giám sát, xác nhận; 20 địa phương triển khai dán tem điện tử.

Bên cạnh việc lồng ghép, tuyên truyền sự kiện trong các bản tin hàng ngày, nhiều đài phát thanh, truyền hình đã xây dựng, phát sóng các chương trình truyền hình trực tiếp, chuyên mục về ATTP, hướng dẫn người tiêu dùng tìm đến những địa chỉ tin cậy, lựa chọn sản phẩm sạch.

Việc thanh tra, xử lý trong lĩnh vực ATTP được thực hiện nghiêm túc, quyết liệt hơn nhiều.

Trong năm 2017, cả nước đã thành lập 22.441 đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành, tiến hành kiểm tra tại 625.060 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, phát hiện 123.914 cơ sở vi phạm, chiếm 19,8%; xử lý hành chính 35.759 cơ sở với số tiền trên 61 tỷ đồng.

Đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông lâm thủy sản tỷ lệ đạt yêu cầu tăng từ 91% (năm 2016) lên 97,3% (năm 2017). Đáng chú ý, cho đến thời điểm hiện nay, tất cả các mẫu thực phẩm không phát hiện có chứa chất cấm trên gần 10.000 mẫu tại các chợ, cơ sở giết mổ; dư lượng thuốc bảo vệ thực vật chiếm 0,06% giảm 2,05%. Tuy nhiên, tỷ lệ vi phạm chỉ tiêu vi sinh chiếm tới 26,7% số mẫu được kiểm tra so với mức 9,35% của năm 2016.

Số tiền phạt vi phạm ATTP trong hoạt động kinh doanh nông lâm thuỷ sản là trên 80 tỷ đồng.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra, xử lý 13.540 vụ phạt trên 27,7 tỷ đồng, thu giữ tang vật trên 25 tỷ đồng.

Lực lượng Cảnh sát Môi trường phát hiện 6.477 vụ việc, tăng 25% so với năm 2016, xử phạt 36 tỷ đồng, khởi tố, điều tra các vụ việc nghiêm trọng.

Đáng chú ý, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết dù số vụ ngộ độc thực phẩm trong năm 2017 giảm nhưng số trường hợp tử vong lại tăng gấp đôi. Cụ thể, năm 2017, cả nước ghi nhận 139 vụ ngộ độc thực phẩm với 3.869 người mắc giảm 27 vụ và 438 người mắc so với năm 2016. Số người tử vong do ngộ độc thực phẩm là 24 người, tăng 12 người so với năm 2016, trong đó có 11 người ngộ độc methanol trong rượu, 10 người do độc tố tự nhiên (cá nóc, cóc…), 3 trường hợp chưa xác định nguyên nhân.

Các ý kiến tại cuộc họp nêu thực tế cần phải siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong xử lý nghiêm vi phạm ATTP tại các địa phương, tránh đùn đẩy trách nhiệm.

Việc xử lý dứt điểm tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh, hoá chất… trong sản xuất nông thủy sản, dùng phụ gia trong chế biến thực phẩm; giết mổ không bảo đảm ATTP…  chưa đáp ứng yêu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Trưởng Ban Quản lý ATTP TPHCM Phạm Khánh Phong Lan bày tỏ lo ngại về vấn đề nhân lực dành cho công tác thanh tra, kiểm tra ATTP “đang phải co kéo” từ những đơn vị khác như thú y, bảo vệ thực vật…

“Hiện chúng tôi chưa được công nhận như một cơ quan thanh tra nhà nước như các sở, ngành tương đương nên rất khó thanh tra, kiểm tra. Bản thân tôi phải đích thân ký tất cả các quyết định xử phạt chứ còn Trưởng phòng Thanh tra không có thẩm quyền như Chánh Thanh tra”, bà Lan cho biết.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Văn Sửu chia sẻ kinh nghiệm cách làm hiệu quả trong quản lý ATTP như giải quyết các thủ tục hành chính về VSATTP trực tuyến mức độ 3-4; xử lý cơ sở vi phạm ngay tại chỗ để răn đe; đưa ATTP thành tiêu chí thi đua; triển khai các cửa hàng rau, thực phẩm an toàn, truy xuất được nguồn gốc; khuyến khích DN đăng ký sản phẩm thực phẩm…

Quản lý sản phẩm thực phẩm thoáng nhưng nghiêm

Đại diện Hiệp hội các DN, địa phương cũng bày tỏ ủng hộ những thay đổi của Bộ Y tế khi xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 38/2012/NĐ-CP cho phép DN sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thực phẩm được tự công bố hợp quy, thay đổi căn bản kiểm soát thực phẩm nhập khẩu, thu gọn quản lý quảng cáo thực phẩm… Nhờ vậy, có tới 90% số thủ tục đã được bãi bỏ, cơ quan nhà nước sẽ giám sát theo phương thức quản lý rủi ro, kiểm tra hậu kiểm.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết thêm dù quy định đối với DN “thoáng” hơn nhưng nếu vi phạm mức độ xử lý sẽ rất nặng.

Cụ thể, những DN không công bố chất lượng sản phẩm thực phẩm hợp quy sẽ bị xử lý. Những DN đã công bố nhưng thực hiện không đúng theo công bố sẽ bị xử lý. Và nặng nhất là những DN có sản phẩm buộc phải kiểm nghiệm theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước mà không đạt các chỉ tiêu an toàn sẽ bị rút ngay giấy phép kinh doanh sản phẩm đó. Sau khi hết thời hạn xử phạt, những DN này sẽ nằm trong danh sách bị thanh tra, kiểm tra nhiều lần trong khi các DN khác chỉ kiểm tra 1 lần.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng Nghị định mới thay thế Nghị định 38 đã thực hiện theo xu hướng thế giới là quản lý theo nguy cơ, rủi ro về ATTP.

“Đây là sự đổi mới về tư duy và cần làm sao để tiếp tục hoàn thiện các quy định và hình thành thói quen, nếp làm việc, quản lý ATTP theo rủi ro”, Phó Thủ tướng nói.

Trong năm 2018, bên cạnh những nhiệm vụ thường xuyên, Phó Thủ tướng lưu ý cần tăng cường các giải pháp phối hợp đồng bộ trong sản xuất sạch gắn với chương trình phối hợp Chính phủ đã ký với Hội Nông dân, Hội Phụ nữ để “xoá rau hai luống, lợn hai chuồng”.

Công tác quản lý thức ăn đường phố phải được thực hiện thường xuyên tránh tình trạng “rộ lên một hồi rồi đâu lại vào đấy”.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo tập trung đấu tranh với hành vi sản xuất rượu giả gây ra những vụ ngộ độc dẫn đến chết người thương tâm; siết chặt quản lý dịch vụ nấu ăn lưu động gây ra nhiều vụ ngộ độc tập thể ở những sự kiện tập trung đông người như đám cưới, liên hoan…